Nhẫn theo giáo lý nhà Phật là cách tu để hóa giải sự tức giận từ đó thoát khỏi những đau khổ, khó chịu để đạt được sự an lạc, tự tại. “Nhẫn nhục” là tiêu diệt tức giận; là một liệu pháp điều tiết, cân bằng trạng thái tâm lý. Khi đạt đến mức độ cao nhất thì “Nhẫn vô khả nhẫn”, tức là đang nhẫn nhục mà an lạc, tự tại như không phải “Nhẫn”.
Những điều không mong muốn đôi khi chúng ta không thể đoán trước, không do mình quyết định được và cũng khó thay đổi. Cái có thể thay đổi được chính là bản thân mình, tâm hồn của mình, là cái mình biết rõ nhất. Đối với những người thực sự muốn tâm hồn thanh thản, thoải mái, an lạc thì điều kiện tiên quyết trước nhất phải là sự thay đổi nhận thức một cách trí tuệ, tức phải hiểu đúng về triết lý chữ “Nhẫn”.
Nhẫn và Nhục
Nhiều người cho rằng “tức giận” là bản năng của mỗi con người. “Nhẫn” chính là “Nhục”, là hèn nhát, sợ hãi, sự phục tùng, tự hạ mình,… Thực chất đây chính là nguyên nhân sai lầm khiến người ta khó thoát khỏi sự đau khổ, buồn bực. Từ quan niệm sai lầm sẽ dẫn đến áp dụng phương pháp sai lầm là “đè nén” nên kết quả cũng sai lầm. Nó chỉ chuyển từ trạng thái lẽ ra được thể hiện ra ngoài nay lại được lưu giữ ở bên trong. Hệ quả là sự tức giận nằm trong tâm mà không được cắt bỏ đi, làm người ta cảm thấy khó chịu, dằn vặt dai dẳng hơn. Thế nên, dễ dàng nhận thấy nhiều người thà nổi “cơn tam bành” chứ “tội gì phải nhẫn nhịn làm gì cho thêm khổ vào người”.
Vì vậy, điều kiện tiên quyết ở đây là phải gạt bỏ quan niệm hoàn toàn sai lạc đó. Nhẫn nhục trong giáo lý nhà Phật là cách tu để hóa giải sự tức giận từ đó thoát khỏi những đau khổ, những khó chịu trong tâm hồn do nó gây ra, để đạt được sự an lạc, tự tại. Bất kể môi trường bên ngoài thế nào đi nữa trong tâm hồn cũng đều nhẹ nhàng, yên định.
Nhẫn – phương pháp hóa giải tức giận
Tập trung vào mặt tích cực: Mỗi sự vật hiện tượng tồn tại trong thực tế đều có cái lý của nó; đều có hai mặt tốt và xấu. Khi bạn nhìn thấy thứ mà mình không thích; nên bình tĩnh quan sát mặt tốt của nó để xóa đi cảm giác ghét bỏ nó. Nếu nửa thích, nửa không thích thì nên phân tách riêng biệt hai cảm xúc này; để đánh giá một cách công bằng; sau đó mới quyết định từ bỏ hay chấp nhận.
Dùng con mắt khách quan để nhìn nhận đúng đắn. Khi gặp một người có điểm nào đó khiến ta không thích; thông thường người ta sẽ có tâm lý phủ nhận hoàn toàn anh ta. Nếu chỉ thông qua những hiện tượng bên ngoài mà phủ định hoàn toàn người đó là một suy nghĩ sai lầm. Tức giận tự nó có thể mất đi, nhưng do bạn tự suy luận; nghĩ đến điều mình không muốn nên tức giận mới tiếp tục dâng lên vì vậy mà luôn luôn ở trong trạng thái tức giận. Bạn luôn nghĩ điều tiêu cực khiến nó ràng buộc tâm hồn bạn.
Hãy tự phản chiếu:
Chỉ cần bạn không tiếp tục nghĩ đến nữa thì nó cũng nhanh chóng hạ nhiệt. Nóng giận rất dễ xử lý. Cái khó chính là kiểm soát sự suy diễn của mình. Khi không suy nghĩ nữa, tức giận sẽ tự biến mất. Muốn giải quyết nó, bạn nên đợi cho cơn nóng giận của đối phương qua đi; sau đó tiếp cận một cách nhẹ nhàng trên tinh thần xây dựng.
Trong bất kì mối quan hệ nào cũng đều phải như vậy; bạn phải tự đặt ra một nguyên tắc: Nếu bạn đúng thì bạn không cần phải tức giận vì chỉ cần một lời giải thích nhẹ nhàng là có thể giải quyết vấn đề. Nếu bạn sai thì bạn không có quyền được tức giận; vì tức giận sẽ làm bạn lún sâu hơn vào guồng quay sai lầm.
Chuyển hướng “nhẫn”, thái độ, nuôi dưỡng lòng nhân từ
Chuyển hướng trực tiếp
Là phương pháp được khuyến khích sử dụng; bởi nó hướng tới lòng nhân từ của bản thân. Khi bạn tức giận, hãy lập tức chuyển hướng sang suy nghĩ đến những việc có ý nghĩa; vui vẻ trước đây trong cuộc sống. Hoặc nghĩ về người thân, người mà bạn thương yêu nhất. Ngoài ra, khi gặp nghịch cảnh hay những điều không mong muốn; bạn phải lập tức nghĩ rằng: Tình cảnh hiện tại của mình vẫn chẳng thấm tháp vào đâu so với người khác. Tức là, hiện tại mình vẫn là người may mắn hạnh phúc hơn rất nhiều người.
Chuyển hướng gián tiếp:
Khi một người mắng mỏ hay xúc phạm đến bạn; bạn nên quan sát ưu điểm của người đó để nuôi dưỡng lòng nhân từ. Trong trường hợp không thể tìm ra được ưu điểm của người đó thì bạn nên tin rằng; tất cả những lời nói, hành động và ý nghĩ của anh ta đều đang tạo ra nhân duyên ác. Sẽ rơi vào con đường ác đạo chịu nhiều bi thảm; bị luật nhân quả báo ứng trong tương lai. Nếu bình thường, một người có bản chất rất hiền lành, nhưng hôm nay gặp duyên, anh ta tức giận với bạn thì cũng không cần phải tức giận lại làm gì; không cần thiết vì bản chất anh ta là lương thiện. Chẳng qua hôm nay có nhiều cái khiến anh ta không ổn định; bản chất anh ta vẫn là lương thiện.
Suy nghĩ tích cực:
Quan niệm nhà Phật cho rằng, cuộc sống vốn dĩ đã đầy đau khổ. Sự đau khổ buồn phiền có mặt ở khắp nơi; Khi dũng cảm đối mặt với những nghịch cảnh sẽ khiến sau này chúng ta càng trở lên kiên cường. Trong quan niệm nhà Phật không cho phép người ta trốn tránh đau khổ; cũng không chấp nhận người ta oán thán. Tức thái độ “nhẫn” đối mặt với đau khổ; với nghịch cảnh là quan trọng nhất. Nếu bạn luôn nghĩ nghịch cảnh không khó khăn như mình nghĩ; thậm chí cho nó là chẳng tồn tại thì bạn sẽ dễ vượt qua. Khi bạn oán thán thì bạn càng trở lên đau khổ; vì sẽ không bao giờ có suy nghĩ dẫn đến hành động để vươn lên. Vì vậy, bạn lại tiếp tục rơi vào tức giận và đau khổ là đương nhiên.
Tự thay đổi bản thân qua “nhẫn”:
Khi bạn và một ai đó xảy ra xung đột, trước hết cần phải suy nghĩ nguyên nhân bắt đầu từ đâu. Nếu ta đổ toàn bộ trách nhiệm lên đầu người khác, bạn muốn người ta phải thay đổi, nhưng trên thực tế điều này rất khó thực hiện. Vì bạn không thể quản lý được tâm hồn người khác muốn gì, nghĩ gì. Muốn thay đổi thì chỉ có thể thay đổi chính mình. Khi bạn tìm ra nguyên nhân từ phía mình, bạn tự thay đổi mình, như vậy sẽ có thể cải thiện mối quan hệ giữa bạn và người đó. Nếu bạn chỉ hi vọng người khác thay đổi thì cũng có thể bạn sẽ vĩnh viễn ở trong trạng thái chờ đợi, vĩnh viễn bị bó buộc trong sự tức giận và đau khổ.
Xem thêm: Lời phật dạy ý nghĩa trong cuộc sống
